Κυριακή 5 Απριλίου 2009

Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει

Ο λόγος για τη συμπεριφορά και τα ευρύτερα χαρακτηριστικά των παιδιών τουλάχιστον πριν φτάσουν στην εφηβεία. Για να καταλάβει κανείς τον τρόπο που λειτουργεί και συμπεριφέρεται το παιδί του, δεν έχει παρά να κοιτάξει τον εαυτό του. Τα μικρά παιδιά είναι ο καθρέπτης μας. Και αυτό αποτελεί μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους γονείς για ενδοσκόπηση, αφού καθρεπτίζονται στα βλαστάρια τους. Δεν έχει λοιπόν νόημα να παραπονιέται ο γονέας για την α ή β κακή συμπεριφορά ή χαρακτήρα του παιδιού του, αφού αν βυθοσκοπήσει τον εαυτό του έντιμα, θα ανακαλύψει αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό πάνω του. Στο παιδί απλώς προβάλλεται μεγεθυμένο και αδρό.

Κάποια μαμά ένιωθε απογοητευμένη από την έλλειψη κοινωνικότητας του παιδιού της που επιπλέον δε συμμετέχει στις ομαδικές δραστηριότητες, αλλά απλά παρακολουθεί παθητικά και αθόρυβα. Για αλληλεπίδραση με τα άλλα παιδιά δε συζητάμε καθόλου. Για οποιονδήποτε άλλο εκτός από την εν λόγω μαμά ήταν πασιφανές ότι το παιδάκι είχε ενσωματώσει τον τρόπο της μητέρας του, η οποία έμενε συνήθως σε μία δειλή καλησπέρα και έξω από τις κουβέντες των λοιπών γονέων που περίμεναν να τελειώσει το μάθημα. Η ίδια όμως απορούσε. Ή παιδάκι εξαιρετικά ενθουσιώδες και κοινωνικό που όμως με την πρώτη δυσκολία εγκαταλείπει, κλείνεται στον εαυτό του, απορρίπτει συλλήβδην χωρίς δεύτερη προσπάθεια τον περίγυρο αναζητώντας καινούριο, όπου βέβαια θα σπάσει πάλι τα μούρα του και η ιστορία θα επαναληφθεί. Ξαφνικά λοιπόν το παιδί έχει το πρόβλημα, ενώ ουσιαστικά το παιδί αναπαράγει αντίστοιχη συμπεριφορά των γονέων. Μόνο που οι γονείς, δεν αντιλαμβάνονται τις αναλογίες ίσως επειδή έχουν βαφτίσει τις τάσεις φυγής θαρραλέα στάση ζωής. Όμως η λογική «πονάει χέρι, κόψει χέρι» στην μικρή κλίμακα των παιδικών δράσεων καθίσταται ξαφνικά τόσο εμφανώς λανθασμένη που ακόμα και οι ίδιοι οι γονείς το παραδέχονται. Για το παιδί τους όμως, όχι για τον εαυτό τους.

Πολλά άλλα παραδείγματα μπορεί να παραθέσει ο οποιοσδήποτε παρατηρώντας έστω και για λίγες ώρες ένα παιδί. Αυτό έχει πολλαπλές ωφέλειες. Οι μητέρες και οι πατέρες έχουν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να ανακαλύψουν τον ίδιο τους τον εαυτό που προβάλλεται τόσο άμεσα και σε απλοποιημένη μορφή στα παιδιά που μεγαλώνουν. Μέσα από αυτά θα επιβεβαιώσουν ή θα απορρίψουν αξίες και τρόπους που μέχρι τότε δεν είχαν καν ασχοληθεί μαζί τους. Έτσι θα βελτιωθούν οι ίδιοι πρώτα από όλα σαν άνθρωποι, αν υποθέσουμε ότι έχουν τη δύναμη ή τη δυνατότητα για κάτι τέτοιο. Και αν θεωρούν ότι είναι πολύ αργά και το νερό έχει μπεί πια στο αυλάκι, ίσως μπουν στον κόπο της αλλαγής βλέποντας πόσο η συμπεριφορά τους βλάπτει τελικά το παιδί τους που την αντιγράφει ακόμα και διαισθητικά. Αυτή είναι και η δεύτερη ωφέλεια. Η απάλειψη των αρνητικών χαρακτηριστικών από το παιδί. Ο μιμητισμός είναι η βασική μορφή μάθησης και κοινωνικοποίησης στις πολύ μικρές ηλικίες. Πρέπει λοιπόν να εγκρίνουμε τα πρότυπα προς μίμηση που παρέχουμε. Με άλλα λόγια να εγκρίνουμε τους εαυτούς μας. Και για να γίνει αυτό πρέπει να προηγηθεί η αυτογνωσία. Ας μην ξεχνάμε, το μήλο θα πέσει αναπόφευκτα κάτω από τη μηλιά. Αν λοιπόν το δέντρο είναι όμορφα και με τέχνη κλαδεμένο, το μήλο θα είναι υγιές και κατακόκκινο. Και μία τρίτη παράπλευρη ωφέλεια. Βλέποντας τα παιδιά μπορούμε να δια-κρίνουμε τους γονείς τους πολύ πιο εύκολα και γρήγορα. Όσον αφορά κοινωνικές συναναστροφές μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο, γιατί ο ενήλικος είναι βέβαια πολύ πιο περίπλοκος από το παιδί και κατά συνέπεια αποκρυπτογραφείται πολύ πιο δύσκολα. Αρκεί λοιπόν μια ματιά στο παιδάκι για να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τους γονείς.

Περιττό να προσθέσω ότι οι απόψεις αυτές προέκυψαν από προσωπική εμπειρία. Σίγουρα δεν ανακάλυψα τον τροχό, πρόκειται για πράγματα λίγο πολύ γνωστά. Ωστόσο παρά ότι θεωρητικά τα κατέχουμε, σπάνια κάνουμε τον κόπο να τα λάβουμε σοβαρά υπόψιν μας και όταν το κάνουμε εντυπωσιαζόμαστε τόσο από την πρακτική εφαρμογή αυτών των θεωριών που προκύπτουν ανάλογα ποστάκια. Τώρα πια ξέρω καλά ότι δε μαθαίνουν μόνο τα παιδιά μου από μένα. Μαθαίνω κυρίως εγώ από αυτά.

5 σχόλια:

sstamoul είπε...

Πόσο αλήθεια είναι αυτό που λες!

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

@sstamoul, σε χαιρετώ και χαίρομαι που σε ακούω.

Χρονοστιβάδα είπε...

Κατέχουμε καλά μια θεωρία, μόνο όταν βγαίνει, συνειδητά μεν αβίαστα δε, στην πράξη μας. Αλλιώς, είναι σαν να προσπαθούμε να μιμηθούμε κι εμείς αυτό που νομίζουμε πως πρέπει να είμαστε. Περισσότερο από την υπερβολική σιγουριά, μας γεμίζει άγχος η υπερβολική αμφιβολία... ο αμφιταλαντευόμενος είναι πιο ανοιχτός στο λάθος. Ίσως είμαι εκτός θέματος, αλλά αυτές οι λιγοστές σκέψεις είναι το μόνο που μπορώ να προσθέσω σ' αυτό το εμπεριστατωμένο κείμενο... μαζί με την καλημέρα μου :-)

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

"ο αμφιταλαντευόμενος είναι πιο ανοιχτός στο λάθος"
Πολλά πράγματα έριξες στο τραπέζι Χρονοστιβάδα, μένω σε αυτό. Εξειδικεύοντας το στο παρόν θέμα, πράγματι, ο γονιός που απορρίπτει στο παιδί του τη συμπεριφορά που ο ίδιος έχει ενστερνιστεί, αμφιταλαντεύεται στην ουσία. Από τη μία είναι η απορριπτέα συμπεριφορά, από την άλλη αυτή που θα ήθελε και ο ιδιος να έχει, αλλά δεν την επέλεξε ή δεν τα κατάφερε. Όταν λοιπόν άλλα θέλουμε κι άλλα κάνουμε, εύκολα υποκύπτουμε στο λάθος λόγω σύγχυσης. Αυτήν τη φορά ελπίζω εγώ να είμαι εντός θέματος. Την καλησπέρα μου.

Χρονοστιβάδα είπε...

Πιο εντός δε γίνεται :-)
Αυτό ακριβώς ήθελα να πω... χαίρομαι που το έθεσες σωστότερα !