Κυριακή 30 Αυγούστου 2009

Μικροί διάλογοι ή Σσσς, πες το από μέσα σου να ακουστεί καλύτερα (2)

Διάλογος τρίτος: Πατέρας και γιος

Ανοίγει το μπαούλο. Κάτι άλλο έψαχνε. Πέφτει πάνω σε παλιές φωτογραφίες. Του πατέρα του. Πολύ παλιές. Και κιτρινισμένες. Του κλέψανε το χρόνο. Γονατίζει να τις δει εκεί κάτω, στον πάτο του μπαούλου. Και για αυτό ακόμα μετάνοιες χρειάζονται. Πόσο γέρασες πατέρα! Κοίτα εδώ. Το μουστάκι μαύρο ακόμα. Και εδώ φαντάρος της αεροπορίας, περήφανο κοκοράκι. Μα όμορφο. Εδώ, έφηβος στητός και αγέρωχος στο γλέντι πάνω στον Αη Λια. Πιο πίσω δεν έχει. Δεν έλαχε φωτογράφος από αυτούς που γυρίζανε στα χωριά. Μα δεν πειράζει. Σαν ταινία που προβάλλεται ανάποδα η ζωή σου. Δε μου χρειάζονται φωτογραφίες για να δω την συνέχεια. Σε βλέπω τώρα παιδί ξυπόλητο με κοντά παντελόνια, μια να ροβολάς στις πλαγιές και μια να παίζεις με την πιτσιρικαρία. Το κεφάλι κουρεμένο γουλί, τα μάγουλα ξαναμμένα από την τρεχάλα, το βλέμμα γυρίζει τον κόσμο ανάποδα και τον ξαναφέρνει στα ίσα του.

-«Γέρασα», λέει ο πατέρας που μπαίνει εκείνη τη στιγμή στο δωμάτιο.
-«Καθόλου», απαντά ο γιος. Και το εννοούσε.

Ο γέρος πατέρας το ένιωσε πως ο γιος του έβλεπε μέσα του το μικρό αγόρι που έκρυβε καλά. Και χαμογέλασε ένοχα και σκανταλιάρικα μέσα του ο ατίθασος πιτσιρικάς που τον πιάσανε να παίζει κρυφτό, ενώ το παιγνίδι είχε τελειώσει.

Ο γιος το ένιωσε πως είχε απότομα γεράσει. Είχε μάθει πια πως υπάρχουν δυο τρόποι να βλέπεις μια ταινία: από την αρχή προς το τέλος και από το τέλος προς την αρχή. Την δικιά του ταινία όμως την έβλεπε προς το παρόν από την αρχή προς το τέλος μόνο. Αλάθητο σημάδι γήρατος.


Διάλογος τέταρτος: Οι μάνες

Μάνα και παιδί (λεπτομέρεια από το έργο Οι τρεις ηλικίες της γυναίκας), Gustav Klimpt, 1905

Η φίλη της ενθουσιασμένη στο τηλέφωνο με τις προετοιμασίες για το μωρό που θα. Φλυαρεί για την κούνια και τα προικιά του αγέννητου που κυοφορεί. Τις κουδουνίστρες. Τα σεντονάκια, τα ρουχαλάκια, τις κουβερτούλες. Τις πιπίλες, τα μπιμπερό, τα καπελάκια. Τα σκουφάκια και τα φανελάκια. Τα κοντομάνικα και τα αμάνικα. Η άλλη ακούει στωικά. «Α, ωραία». Η φωνή τής βγαίνει σβυσμένη, μα το νιώθει πως κάτι πρέπει να πει. Οι μεγάλες παύσεις δεν είναι ευγενικές. Προπάντων. «Α, ωραία». Η έγγυος πετάει ανάμεσα σε ροζ και γαλάζια συννεφάκια πασπαλισμένα με ταλκ για μωρά. Είναι πολύ απορροφημένη για να αντιληφθεί το σβύσιμο στη φωνή της άλλης. «Α, πολύ ωραία». Τι υπέρβαση! Πρόσθεσε το ‘πολύ’.

-«Τι χρώμα να το βάψω;», ακούγεται μια φωνή από κάπου πολύ μακριά, από τα ροζ και γαλάζια συννεφάκια.
-«Ποιο;», απαντά η σβυσμένη φωνή.
-«Μα το δωμάτιο! Είναι, λένε, πολύ σημαντικό για την ψυχολογία του παιδιού».
-«...». Σιωπή. Καθόλου ευγενικό. Προπάντων. Ίσως και ύποπτο. Για φθόνο.
-«Πρέπει να με συμβουλεύσεις. Είσαι ή δεν είσαι η καλύτερή μου φίλη;»

Η άλλη κοντοστάθηκε πριν απαντήσει. Μπροστά της άναβε μια τεράστια φωτιά κι εκείνη να πετάει, άχρηστα όλα, κούνιες και ρουχαλάκια και σεντονάκια με ζωάκια και παιγνιδάκια πολύχρωμα και κουδουνίστρες θαυμαστές και παπλωματάκια με λαγουδάκια και πιπίλες με καρδούλες και μπιμπερό με αστεράκια και αρκουδάκια χνουδωτά. Και όλο η φωτιά να θεριεύει, να φτάνει μέχρι τον ουρανό μαζί με το θρήνο της και τα ουρλιαχτά της. Και όλο να μοιρολογάει για του κύκλου τα γυρίσματα και του τροχού τα αλλάματα που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνου. Στα βάθη. Τα απύθμενα. Εκεί που δεν υπάρχουν τα ηλίθια ροζ και γαλάζια συννεφάκια που κάποτε είχε καβαλήσει και η ίδια. Ζαλίστηκε. Γραπώθηκε από μια καρέκλα να μη χυθεί χάμω.

-«Περιμένω! Ροζ ή γαλάζιο; Μήπως κάτι άλλο;». η φωνή της καλύτερής της φίλης στρίγγλιζε χαδιάρικα ανηλεής.

Τι να πει; Για του κύκλου τα γυρίσματα; Για τις μωρές παρθένες; Για την άφρονη αλαζονεία του θνητού, που ζει θαρρώντας πως είναι αθάνατος; Τι χρώμα έχουν όλα τούτα; Τι;

-«Άσπρο με ροζ και γαλάζια συννεφάκια παντού».
-«Καταπληκτική συμβουλή! Το ήξερα πως είσαι η καλύτερή μου φίλη!»

Κατέβασαν βιαστικά το ακουστικό. Η μία, αθώα, πήγε να συνεχίσει την αιώρησή της στα ροζ και γαλάζια σύννεφα. Η άλλη, υποψιασμένη, πήγε να περπατήσει σκυφτή για να βλέπει καλύτερα τη θνητή χωματένια της φύση.

13 σχόλια:

Tyler Durden είπε...

καταπληκικές και οι δυο, πραγματικά στην πρώτη σε τέτοιες στιγμές οι δυο γενιές βιώνουν αντίθετης φοράς προβολές στο χρόνο.

Η δεύτερη είναι η εφήμερη ατομική έπαρση στην αναμονή ενός σημαντικού γεγονότος (είτε αυτό είναι για δουλειά, είτε για ραντεβού, είτε για γάμο ή γέννα που δεν είναι δυνατόν να μεταδοθεί και υιοθετηθεί πλήρως σε ένα φιλικό πρόσωπο. Σίγουρα χαίρεται, αλλά μέχρι ενός ορίου, είτε γιατί τα δικά του/της έχουν ξεφουσκώσει, ίσως και με επώδυνο τρόπο και γνωρίζει την ματαιότητα όλων αυτών, είτε γιατί από ένα σημείο και μετά, μπαίνουν στη φάση και υποβόσκουσες ζήλειες γιατί δεν έχει βιώσει τέτοια στιγμή.

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

Για την πρώτη μάλλον κατάφερα να περάσω -σε σένα τουλάχιστον Τyler Durden- το συναίσθημα που ήθελα.

Για τη δεύτερη, οπωσδήποτε δικαιούσαι να δώσεις τις δικές σου πολύ ενδιαφέρουσες εφαρμογές- προεκτάσεις-συναισθηματικές ή άλλες-, αλλά κατά βάση ήθελα να δείξω την εφήμερη ατομική έπαρση στη χειρότερη μορφή της: την αλαζονική πτήση της επιτόκου στα σύννεφα, παρόλου που ξέρει πως η φίλη της έχει χάσει το δικό της μωρό απροσδόκητα. Συνεπώς βιώνει την πτώση και διδάσκεται από αυτήν. Η επίτοκος όμως δεν είναι καν σε θέση να διδαχθεί από την πτώση της φίλης της. Ούτε να σιωπήσει από σεμνότητα, σωφροσύνη και διακριτικότητα. Έχει μία σχετική σκηνή ο Ταρκόφσκυ στον Καθρέφτη: η σκηνή της έκτρωσης και εν συνεχεία η παραληρηματική χαρά της μαμής για τη δική της εγκυμοσύνη. Κρίμα που τεχνικά δεν νιώθω να ανεβάσω τη σκηνή, άσε που δεν γνωρίζω πόσο νόμιμο είναι.
Μακρυγόρησα λίγο μου φαίνεται...

Tyler Durden είπε...

α, ναι, τώρα έγινε ακόμα πιο συγκλονιστική, δεν το είχα συνδυάσει έτσι (με απώλεια του παιδιού της),

μερικές φορές χρειάζεται και μια εξωκειμενική επισήμανση για να γίνει απολαυστικότερη μια ιστορία, κάτι σαν ένα μικρό σκούντημα του μυαλού προς το σημείο που του διέφυγε,

ειδικά όταν τα διαβάζεις στο διαδίκτυο, ανάμεσα σε δεκάδες άλλες πληροφορίες που πρέπει να επεξεργαστείς ταυτόχρονα. Στο τέλος θα φωνάζουμε σαν τον Κούρκουλο, όχι άλλα bytes

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

Μου φαίνεται ότι δεν είναι θέμα "εξωκειμενικής επισήμανσης", αλλά αδυναμίας του κειμένου. Καλά τα αφαιρετικά, αλλά μέχρι του σημείου που η ελλειπτικότητά τους δεν προκαλεί προβλήματα στην κατανόησή τους. Πάντως το έθεσες πολύ ευγενικά.

Αλήθεια βραβείο υποδειγματικού σχολιασμού έχει θεσπιστεί μεταξύ των bloggers; Πληροφοριακά ρωτάω.
Ένα που χαίρομαι σε σένα είναι ότι δεν έχεις παγιδευτεί στην εσωστρέφεια και την αυτοαναφορικότητα, το αυτεπίστροφο,(που πολλοί από εμάς έχουν κολλήσει), αλλά δείχνεις να ρίχνεις γέφυρες, να διαβάζεις τα άλλα ιστολόγια, να μοιράζεσαι πληροφορίες, να παραπέμπεις. Για το λόγο αυτό, για ανθρώπους σαν εσένα, ασφαλώς και με ενδιαφέρει να γίνουν πιο κατανοητά τα κειμενάκια μου. :-)

Tyler Durden είπε...

μπα, όχι, μια χαρά είναι το κείμενο, ίσα ίσα που σου μιλάει μέσω εικόνων και αυτό το κάνει πολύ αξιόλογο, αλλά η αλήθεια είναι πως το διάβασα αρκετά βιαστικά, μερικά κείμενα θέλουν την ώρα τους και πιο χαλαρή στιγμή για να τα απολαύσεις, όχι όταν έχεις ανοιχτά 3-4 παράθυρα σε facebook, fora, μηχανές αναζήτησης, κλπ

worldcıty είπε...

στην χώρα των ζώντων η φύση επαληθεύεται είτε μέσα από διαδοχικούς κύκλους είτε γραμμικά, και νομίζω ότι η ποιότητα αυτή του χρόνου βρίσκεται και στις δύο ιστορίες.
...ο χρόνος...ο άνθρωπος...κάτι πεθαίνει και κάτι γεννιέται - απ΄ τον προσωπικό χρόνο, τον ανθρώπινο, αναγωγή στον φυσικό χρόνο.

στην πρώτη ιστορία ο κύκλος συνεχίζεται με ομαλό τρόπο, στον δεύτερο με βίαιο - αλλά η ζωή συνεχίζει χωρίς να κοιτάζει πίσω

- όπως κι αν έχει όμως, προς επαλήθευση μιας φράσης του Καρούζου:

"σφάξε την μια ομορφιά για να πιει το αίμα η άλλη"

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

Ευχαριστώ Tyler Durden, γιατί μη νομίζεις, μπορεί κάποιος να απολαμβάνει και να βιώνει τη γραφή ως ένα κάποιο μέσο συναισθηματικής κυρίως έκφρασης, αλλά έχει συναίσθηση ότι αυτό δεν αρκεί. Χρειάζεται πού και πού μία πιο στέρεα σκέψη να του επιβεβαιώσει ότι γίνεται κατανοητός. Γιατί αν δε γίνεται, καλύτερα να συνεχίσει να τα γράφει στο παραδοσιακό ημερολόγιο-τετραδιάκι για πάρτη του.

Worldcity,
τα λόγια σας κόσμημα. Σειρά μου να το πω. Το νιώθετε πως είναι εύστοχα. Δε χρειάζεται δα να το επισημάνω. Ένας αντίλογος μόνο.

Η ζωή συνεχίζει κοιτώντας πίσω. Η μάνα της ιστορίας έκανε και άλλα παιδιά που όμως ζήσανε και τους μιλάει για εκείνο το πρώτο που δεν είναι μαζί τους. Το πίσω δεν διαγράφεται εν ονόματι του μπροστά. Ίσα-ίσα το μέλλον κουβαλάει το παρελθόν, για να μην πω πατάει πάνω του.

"σφάξε την μια ομορφιά για να πιει το αίμα η άλλη" Ναι. Και μια ερμηνεία, έστω και περιορισμένης οπτικής, αν σου σφάξουν τη μία ομορφιά, η άλλη που θα γεννήσεις θα είναι θεριεμένη. Σαν το δέντρο το κλαδεμένο. Έχετε προσέξει ότι πετάει πολλά περισσότερα κλωνιά παρά αν έμενε ακλάδευτο; Το πείσμα της επιβίωσης. Δεν ξέρω αν είμαι για σας εντός θέματος. Αλλά τα λόγια σας εκεί με πήγανε. Πιο μπροστά. Ίσως διαφορετικό "πιο μπροστά" από αυτό που είχατε κατά νου.
Ο στίχος του Καρούζου υπέροχος. Θα τον θυμάμαι. Και πώς γίνεται αλλιώς.

γ.κ. είπε...

Την δικιά του ταινία όμως την έβλεπε προς το παρόν από την αρχή προς το τέλος μόνο. Αλάθητο σημάδι γήρατος.


καλημέρα -για πες λίγο παραπάνω γι΄αυτό....αν σου είναι εύκολο:-)

worldcıty είπε...

δεν ξέφω καν αν υπάρχει "διαφωνία"

/ η ζωή συνεχίζει κοιτάζοντας πίσω της (στην περίπτωση του πατέρα στην πρώτη ιστορία και της μάνας που έχασε το παιδί της στη δεύτερη ιστορία)

/ η ζωή συνεχίζει κοιτάζοντας εμπρος της (στην περίπτωση του γιου στην πρώτη ιστορία και της μάνας επιτοκου στη δεύτερη ιστορία)

είναι ο ανθρωπινός χρόνος, η ανθρώπινη φύση, η ανθρώπινη προσπάθεια για να σταθεί πάνω στη γη, να προσδιορίσει και να προσδιοριστεί, να ονομάσει και να ονομαστεί...

η πατρίδα του ανθρώπου είναι ο χρόνος

στον φυσικό χρόνο όμως, στον χρόνο της φύσης, ο χρόνος (αν υπάρχει, τουλάχιστον με τον δικό μας ορισμό) δεν περιλαμβάνει τον άνθρωπο παρά μόνο σαν μια λεπτομέρεια, σαν μια πιθανότητα εκφρασμένη με αυτόν τον τρόπο, σαν ένα ελάχιστο τμήμα που κι αυτό με την σειρά του θα συμβάλλει ώστε τίποτα να μην ξαναγυρίσει πίσω - η δύναμη της ζωής είναι απίστευτη, που ψάχνει αποκλειστικά και μόνο τρόπους για να συνεχίσει

μια άτυπη γιορτή...

---

Y.Σ. αν θέλετε αφαιρέστε στη φράση του Καρούζου τη λέξη "για", την έγραψα/πρόσθεσα από λάθος

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

Worldcity,
"η πατρίδα του ανθρώπου είναι ο χρόνος

στον φυσικό χρόνο όμως, στον χρόνο της φύσης, ο χρόνος (αν υπάρχει, τουλάχιστον με τον δικό μας ορισμό) δεν περιλαμβάνει τον άνθρωπο παρά μόνο σαν μια λεπτομέρεια, σαν μια πιθανότητα"

Όλα δείχνουν ότι και στον ανθρώπινο χρόνο η μνήμη εξασθενεί για να κάνει χώρο στη νέα ζωή που έρχεται να γεμίσει το κενό. Εξάλλου η μνήμη είναι επινοήση-χαρακτηριστικό του ανθρώπου κι όχι της φύσης. Κι ως εκ τούτου άυλη, ενώ η ζωή υλική. Η ύλη έχει μεγαλύτερο εκτόπισμα από άυλες οντότητες όπως η μνήμη. Η μνήμη είναι καταδικασμένη σε σταδιακή εξασθένιση και η υλική απτή ζωή ευλογημένη να τρανεύει. Μας το έτριψε στη μούρη κι ο Φελίνι με την κωμικοτραγική σκηνή -από το Σατυρικόν θαρρώ- της αποφασισμένης χήρας να πεθάνει πάνω στον τάφο του άντρα της, αλλά τελικά ερωτεύεται σφόδρα τον Ρωμαίο φρουρό του μνήματος. Η ζωή είναι παντοδύναμη. Δεν μπορώ να το αμφισβητήσω. Αλλά. Με πιάνει μια θλίψη απέραντη για αυτό που δεν κατάφερε να επιβιώσει και που αργά ή γρήγορα θα συνεχίσουμε χωρίς αυτό. Θλίψη, γιατί του έλειψε ή έχασε καθ΄οδόν την πιθανότητα της ύπαρξης. Θλίψη, γιατί ο Ρωμαίος κι η Ιουλιέτα υπάρχουν μόνον στον Σαίξπηρ. Θλίψη, γιατί πάνω από όλα ο άνθρωπος είναι, ό,τι κι αν κάνει, ένα ζώο όμοιο με οποιοδήποτε άλλο, αφού υπακούει τυφλά στο ένστικτο της επιβίωσης(εντυπωσιακή η περίπτωση του Λιαντίνη που διάλεξε να μην επιβιώσει-δε μιλώ για άλλους αυτόχειρες που καταλήγουν εκεί λόγω αδυναμίας).
Αποσπασματικές σκέψεις που με ταλαιπωρούν και που έφεραν στην επιφάνεια τα λόγια σας.

Ψουξ,
Ο γιος έβλεπε τη ζωή μέχρι εκείνη τη στιγμή ευθύγραμμα. Γεννιέμαι, μεγαλώνω γερνάω, πεθαίνω. Μετά τα γηρατειά και τον συνεπακόλουθο θάνατο δεν έβλεπε κάτι άλλο. Αυτό είναι το αλάθητο σημάδι γήρατος.

Ο πατέρας έβλεπε τη ζωή κυκλικά. Μετά το δικό του κύκλο γέννησης...γηρατειών, θανάτου, έβλεπε αλλεπάλληλους τέτοιους κύκλους: των παιδιών του ή άλλων ανθρώπων ή της φύσης. Το γεγονός και μόνο ότι μπορούσε να θυμάται ακόμα τον εαυτό του παιδί κι όχι τελεσίδικα σαν έναν γέρο που δεν έχει να περιμένει παρά μόνο το θάνατο, δείχνει πως τα γερατειά και τη θνητότητά του τα "ξεπέρασε", εφόσον συνειδητοποίησε πως δεν είναι αυτό το οριστικό τέλος. Άλλοι κύκλοι θα αρχίσουν.
Η κουβέντα ανοιχτή για άλλες ερμηνείες ή απόψεις.:-))

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

(Μήπως κάποιος μπορεί να μου πει έναν τρόπο να επεμβαίνω στα σχόλια για να διορθώνω τυχόν λάθη που επισημαίνουν οι γράφοντες στα γραπτά τους; Δεν μπορεί να είναι τόσο τραγικό όσο μου φάνηκε αρχικά...)

O Σχολιαστής είπε...

Υπάρχει μια σοφία στη φύση. Τυχαία ενδεχομένως, αλλά σωτήρια. Αν δεν έχεις κάνει ποτέ παιδί, αν δεν έχεις γίνει ποτέ γονιός τότε δεν μπορείς να συλλάβεις το μέγεθος της χαράς που σου πρόσφεραν τα παιδιά σου. Οπότε ούτε και την έλλειψή της, πόσο μάλλον την απώλειά της. Επίσης, σε προσωπικό επίπεδο, όταν έγινα γονιός τότε μόνον κατάλαβα το πόσο με έχουν αγαπήσει οι δικοί μου γονείς...

Δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος, τουλάχιστον τρόπος γνωστός σε μένα... Επίτηδες, υποθέτω, καθώς αρκετοί θα έμπαιναν στον πειρασμό λιγότερο αθώων παρεμβάσεων στα αφημένα σχόλια...

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

Σχολιαστή,
καλώς σχολιάζεις και επιπλέον σε ευχαριστώ που με διαφώτισες σχετικά με την παρέμβαση στα σχόλια, γιατί νόμιζα ότι ήταν κάτι πολύ κοινό. Αλλά φαίνεται ότι δεν είναι.