Τρίτη 11 Αυγούστου 2009

Ερυσίχθων ή η υπερτροφία του Εγώ


Απόσπασμα από συνέντευξη του Αλέξη Δαμιανού

"Υπάρχει ένας αρχαίος μύθος, πολύ λίγο γνωστός, που μοιάζει να είναι το πρώτο οικολογικό μήνυμα στην ιστορία της ανθρωπότητας και φανερώνει τις ολέθριες συνέπειες της υπερτροφίας του “εγώ”. Ο μύθος του Ερυσίχθονα. Ο Ερυσίχθων, νέος, ωραίος, δυνατός, πλούσιος και επιτυχημένος, βλασφημεί, κόβοντας το ιερό δέντρο της Δήμητρας την ώρα της γιορτής. Οι Δρυιάδες, κόρες της Θεάς, που κατοικούσαν στο δέντρο, βγαίνουν ματωμένες από τις φυλλωσιές και αλλόφρονες τρέχουν στη μητέρα τους. Η Δήμητρα θυμώνει και βρίσκει την Πείνα. Ήτανε τότε που μόλις είχανε αποτραβηχτεί τα νερά του Αιγαίου από την Θεσσαλία και η πεδιάδα φάνταζε ένας ξερός απέραντος τόπος γεμάτος αλάτι και μαύρα βράχια. Η Πείνα καθόταν ξεδοντιάρα κουρελού, στην μαύρη ξεραΐλα. Η Δήμητρα της λέει να πάει να βρει τον Ερυσίχθονα και να του δώσει ένα φιλί στο στόμα. Η Πείνα πηγαίνει, τον βρίσκει να κοιμάται, του δίνει το φιλί και χάνεται. Εκείνος ξυπνάει κι αισθάνεται λιγούρα. Πεινάει. Τρώει. Πεινάει κι άλλο. Ξανατρώει. Πεινάει. Πεινάει. Πεινάει. Ακατάσχετα. Τρώει πια ότι βρίσκει μπροστά του: φυτά, ζώα, τη γυναίκα του, την κόρη του -που μόλις προλαβαίνει να μεταμορφωθεί σε φοραδίτσα και τρέχει να γλιτώσει-, τα ξύλα του σπιτιού του, τα πάντα. Μέχρι που πια δεν υπάρχει τίποτα γύρω του και μέσα στην μέση της ερημιάς, αγριεμένος τρώει τα κρέατά του. Τις σάρκες του.

Αυτή η ρίζα του Ερυσίχθονα -και μην ξεχνάμε ότι έρυσις σημαίνει πληγή και χθών σημαίνει γη, δηλαδή Ερυσίχθων μπορεί και να σημαίνει πληγή της γής-, αυτή η ρίζα, το αδυσώπητο “εγώ”, που επισημάνθηκε επίμονα και με πολλές παραλλαγές από τους αρχαίους Έλληνες (Προκρούστης, Θυέστης, Ατρέας, Οιδίπους), στις μέρες μας έχει θεριέψει και νομιμοποιηθεί. Ατομισμός, υπερκαταναλωτισμός, ανταγωνισμός, παγκοσμιοποίησις της εξουσίας. Αυτές είναι οι αξίες μας σήμερα, αυτές προβάλλονται και επιβάλλονται από τα marketing, τα advertising, τα ΜΜΕ, την κάθε υπερδύναμη. Σ’αυτές σκοτωνόμαστε να ανταποκριθούμε και σαν τον Ερυσίχθωνα τρώμε τις σάρκες μας και βλαστημάμε τη ζωή μας… Τώρα στη βραδινή πορεία μου ακούω το αχολογητό των δασών, που φέρνει με αλαφριά σκόνη τον θρήνο του κονιορτοποιημένου ρητού “το κατά φύσιν ζην εστί κατ’αρετήν”. Αυτά θέλω να γράψω και να πετύχω να ξεφύγω από την μιζέρια και τον παραλογισμό της καινούργιας εποχής μας, χρησιμοποιώντας την ιστορική γνώση, όσο το δυνατόν λιγότερο παραποιημένη ή δικολαβική."

5 σχόλια:

Tyler Durden είπε...

Δεν τον έιχα ξαναακούσει, πολύ ωραίος και μάλιστα πιστεύω ότι σήμερα γίνεται κατανοητός στην ολότητά του ο μύθος, γιατί τότε όσο νάναι η απληστία είχε περιορισμένο αντίκτυπο στη φύση κυριως σε τοπικό επίπεδο.

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

@Tyler Durden,
είναι πάντως πολύ εντυπωσιακό ότι η ανθρώπινη απληστία, που καταστρέφει τη φύση και άρα στερεί το βιώσιμο περιβάλλον από τον ίδιο τον άνθρωπο, υφίσταται ήδη από την αρχαιότητα και δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο. Απλά σήμερα η τεχνολογία έδωσε στον άνθρωπο τα μέσα να επιταχύνει την καταστροφή.

Στενήμαχος Αδόκητος είπε...

Κατανοητός και επίκαιρος ο μύθος, αφού απηχεί (και αυτός) την αξία του μέτρου, όπως και η σκέψη των Ελλήνων συνολικά. Πάντως, η τεχνολογία μπορεί και να σώσει τον κόσμο. "Οι θεοί που σ' αφάνισαν, οι ίδιοι τώρεα σε σώζουν", φωνάζει κάπου ο τραγικός ποιητής στον Οιδίποδα. Ας προσέξουμε όλοι.

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

"Oi θεοί που σε αφάνισαν οι ίδιοι τώρα θα σε σώσουν"
Αυτό κρατώ. Το είχα ξεχάσει. Καιρός να το θυμηθώ πάλι Στενήμαχε Αδόκητε.

eleni bouchla είπε...

Ο μύρος είναι σοφές και διαχρονικός. Θεοί και δαίμονες παλεύουν μέσα μας και η τεχνολογία από μόνη της δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή