Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2008

Λίστα προτεινόμενων καλών παιδικών βιβλίων

Λίγα βιβλία έπειτα από συστηματική ανάγνωση τα τελευταία τέσσερα χρόνια -αν και σίγουρα όχι εξαντλητική δεδομένης της πληθώρας των προσφερομένων τίτλων- έχουν κάτι να προσφέρουν πράγματι αξιόλογο είτε ως μυθοπλασία είτε ως γνώση είτε ως σύστημα αξιών είτε ακόμα και ως εικονογράφηση στους λιλιπούτιους αναγνώστες. Αξίζει τον κόπο η επισήμανση ότι τα ίδια τα παιδιά δείχνουν σαφή προτίμηση σε αυτά τα αναγνώσματα.

Κάποια είναι γραμμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ωθούν τα παιδιά στην ενεργητική αναζήτηση. Πρέπει να προσπαθήσουν για να ανακαλύψουν και αυτό τα κάνει να συμμετέχουν και κατά συνέπεια να μη βαριούνται. Επιπλέον οι πληροφορίες που περιέχουν για το αντικείμενο που καταπιάνονται είναι επαρκέστατες και σε λογική σειρά, κάτι που δεν ισχύει για πολλά άλλα βιβλία ανάλογα (η σειρά των εκδόσεων Ελληνικά Γράμματα, Τι γνωρίζεις για...).

Άλλα πάλι αφηγούνται μια ιστορία αρκετά σύγχρονη που τα εισάγει στους προβληματισμούς των μεγάλων με έναν εξαιρετικά απλό και εύληπτο τρόπο. Τότε τα παιδιά ευλόγως ενθουσιάζονται αφού καταλαβαίνουν καλύτερα το μυστηριώδη και ακατανόητο κόσμο των μεγάλων από τον οποίο είναι αποκλεισμένα (τα παιδικά βιβλία του Umberto Eco).

Μερικά τα κάνουν να νιώθουν πόσο σημαντικές είναι οι υπάρξεις τους για τους ανθρώπους που τα αγαπούν και άρα κατ’επέκταση να νιώσουν την τόσο απαραίτητη για τα ίδια ασφάλεια (Εγώ ο Μινγκ).

Άλλα τα διδάσκουν π.χ. αντιπολεμικές αξίες όχι όμως με τον μανιχαϊστικό τρόπο του καλού και του κακού που οδηγεί σε φαύλο κύκλο, αλλά δείχνοντάς τους τούς πολεμοχαρείς απλούς ανθρώπους εκ των έσω, ως απολωλά πρόβατα, που αφού αργάστηκαν στο πετσί τους τα δεινά του πολέμου, επιλέγουν τελικά την ειρήνη. Άρα εφόσον θα μπορούσαν και τα ίδια να βρεθούν σε αυτή τη θέση, δε δικαιούνται να μισήσουν θανάσιμα τους αντιπάλους. Να και ένα πραγματικά φιλειρηνικό μήνυμα (Πατάτες, πατάτες).

Μερικά διακρίνονται για τη θαυμάσια εικονογράφηση τους αλλά και για το κείμενο που προτείνει μία εναλλακτική στάση ζωής η οποία απέχει σαφώς από τον περιρέοντα καταναλωτισμό και την αδιαφορία για το συνάνθρωπο, χωρίς να ξεπέφτουν στη γλυκερότητα, το διδακτισμό και την κοινοτοπία (Το ταξίδι της Παπλωματούς).

Η Ελληνική Μυθολογία περιέχει πλήθος αρχαίων μύθων, έκαστος ανά δισέλιδο σε λόγο απλό και κατανοητό. Τα χοντρά φύλλα του βιβλίου το καθιστούν κατάλληλο και για πολύ μικρές ηλικίες χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να διαβαστεί κι από παιδιά έως οκτώ ετών. Η δε καλαίσθητη εικονογράφηση του Tony Wolf είναι το μεγάλο του προσόν.

Σχετικά με τη βιοποικιλότητα, τις κλιματικές αλλαγές και άλλα θέματα που αφορούν στο περιβάλλον η σειρά Οικοπεριπέτειες καταφέρνει να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά με τον αρκετά ενδιαφέροντα τρόπο της, αν και η εικονογράφηση χωρίς να είναι κακή δεν είναι ιδιαίτερη.

Το πλέον γλαφυρό τέλος και μοναδικό στο είδος του, το Μικρή Ιστορία του Κόσμου, κατορθώνει τα ακατόρθωτα: να καταδείξει στους μικρούς αναγνώστες (και σε μας τα αρκετά μεγαλύτερα παιδιά...) τη συνέχεια και συνοχή του πολιτισμού, το πώς από τη μία φάση οδηγούμαστε στην επόμενη, με λόγο εύληπτο, σαφή, περιεκτικό και απλό.

Ακολουθεί λίστα με τα, είναι αλήθεια μετρημένα στα δάχτυλα, αξιόλογα βιβλία για παιδιά που προσωπικά έχω εντοπίσει και που ελπίζω περνώντας ο καιρός να την εμπλουτίζω:

1. «Πατάτες, πατάτες», Anita Lobel, εκδ. Άγκυρα
2. «Εγώ ο Μινγκ», Clotilde Bernos, εκδ. Κάστωρ (σχετικό το Κλεοπάτρα και Μινγκ)
3. «Οι τρεις κοσμοναύτες», Umberto Eco, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
4. «Οι νάνοι του Γκνου», Umberto Eco, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
5. «Ο στρατηγός και η βόμβα», Umberto Eco, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
6. «Τι γνωρίζεις για την Αρχαία Αίγυπτο;», Viviane Coenig (Disney), εκδ. Ελληνικά Γράμματα (στην ίδια σειρά, Τί γνωρίζεις για τους Ρωμαίους, τους πειρατές, τα κάστρα, τον ουρανό, τα μικροσκοπικά πλάσματα, τη θάλασσα).
7. «Μικρή ιστορία του κόσμου», E. H. Gombrich, εκδ. Πατάκη
8. "Το ταξίδι της παπλωματούς", Jeff Brumbeau, εκδ. Άγκυρα
9. "Παραμυθένιες ιστορίες από την Ελληνική Μυθολογία", Β. Κάντζολα-Σταματάκου, εκδ. Σαββάλας
10. "Οικοπεριπέτειες: Ένα δελφίνι στο σαλόνι μας", Ε. Σβορώνου-Σωκιαλίδη, εκδ. Παπαδόπουλος (στην ίδια σειρά τα: Ηλεκτρικές ιστορίες, Πίσω στο δάσος μου, Ιστορίες για τα...σκουπίδια).

Όσον αφορά στις ηλικίες που απευθύνονται, εκτός από το γλαφυρότατο «Μικρή ιστορία του κόσμου» που είναι κατάλληλο για παιδιά από οκτώ χρονών τουλάχιστον και πάνω (σχετικό το Τραγελαφικά παράδοξα στα παιδικά βιβλία), τα υπόλοιπα μπορούν να διαβαστούν ακόμα και σε παιδιά δύο ετών (δοκιμασμένο με επιτυχία) έως επτά-οκτώ ετών. Τα μεγαλύτερα παιδιά προφανώς δεν έχουν πια ανάγκη τους γονείς τους για να προσπελάσουν το κείμενο. Για τα μικρότερα όμως είναι βασικό να έχει διαβάσει πρώτα ο γονιός μόνος του το βιβλίο, ώστε να προσαρμόσει λεκτικά την ιστορία ανάλογα με το ηλικιακό και γνωστικό επίπεδο του παιδιού.

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Καλό σίτε για προτάσεις βιβλίων ειναι και το http://www.vivliokritiki.gr/ για όποιον ενδιαφέρεται.

Κλεοπάτρα και Μινγκ είπε...

Ευχαριστώ για την πληροφορία!

Γιώργος Ιωάννου είπε...

Σας προτείνω ένα πολύ καλό παιδικό βιβλίο από την Χριστίνα Κόλλια με τίτλο "Περιπέτεια στο βασίλειο των θεών" (εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη).

Αξίζει τον κόπο να το διαβάσετε στα παιδιά σας.

Πληροφορίες για το βιβλίο θα βρείτε εδώ:

παιδικό βιβλίο "Περιπέτεια στο βασίλειο των θεών"